Һаҡмар
+17 °С
Болотло
Антитеррор
Бөтә яңылыҡтар
Проза
19 Март 2020, 16:34

Уҙғандарым эҙҙәре

Имсе Борон-борон заманда ла түгел, әүәлерәк, ауылыбыҙҙа булған хәл тип һөйләгәйнеләр.Яҙғы өҙөк ваҡытта, әле ҡараға баҫмаған, йәшелгә тейенмәгән осорҙа, өйҙә ашарҙарына бөткәс, күршеләге урыҫ ауылына, ҡул араһына ингән үҫмер малайын эйәртеп, бер аҙ ашарға табылмаҫмы тигән өмөт менән, эш эҙләп сыға бер ҡарт. Ауылға ингәс, тамаҡ хаҡына берәүҙең һарыҡ һарайын таҙарталар. Ҡыш буйына йыйылған тиреҫте таҙартыуы ауыр булһа ла, тамаҡтары туйғас, тағы эш эҙләп бер өйгә инәләр. Уларҙы бик бойоҡ ҡына урыҫ бабайы ҡаршылай. Аңлатыуынса кесе улы бик ҡаты сырхай икән, бер эшкә лә ҡулы бармайыраҡ тора. Быларҙан тирә-яҡтағы берәй көслө им-томсоно белешә. Йәнләнеп киткән ҡарт аптырап ҡалмай:- Бына алдыңда тора һорағаның, үҙем өшкөрәм баланы, - тип яуаплай.- Әгәр балам терелһә, бер бот он бирәм, - тип ҡыуанысынан вәғәҙәләй урыҫ ҡарты.Һикелә ятҡан баланың баш осона күҙҙәрен йомоп ултырып, бер эйелеп, бер ҡулдарын өҫкә һуҙып, бабай бик тырышып баланы өшкөрә башлай: Мин юғары, ай түбән,Урыҫ ята йөҙтүбән. Бер туҡтауһыҙ ҡабатлап һамаҡлаған атаһына ҡарап, ишек төбөндә ултырған улының көлкөһө килә икән. Быны абайлаған ҡарт: Көлдөрәһең, бөлдөрәһең, Бер бот ондан яҙҙыраһың.Көлгөң килһә сығып көл, - тип өҫтәп тә ебәрә икән. Байтаҡ ваҡыт үткәс алдындағы урыҫ малайы йоҡлап китә. Урыҫ ҡартының берҙә генә бер бот ондо ысҡындырғыһы килмәй икән, иртәгәгә тиклем көтөргә ҡуша. Иртәгәһенә, кисә генә ләз ятҡан малай тороп ултыра. Ҡыуанысынан урыҫ ҡарты быларҙы ашатып, бер бот он биреп ҡайтарған. Шулай ҙа улы өсөн борсолоп:-Хәҙер юнәлерме? - тип һораған.- Һәйбәт ашат, тәрбиәлә, - тигән дә, үҙенең дәрәжәһен күтәрмәксе булып, кеҫәһенә тығылған. Әмәлгә күрә кисә һарыҡ һарайын таҙартҡанда, кеҫәһенә бер һарыҡ буғы эләгеп ҡалған икән.- Сарыкины буҡ ине, Күп ауырыуға дауа ине, - тип өргөләп урыҫ бабайына тотторған.- Хәле насарайһа, ошо дарыуҙы бойҙай бөртөгөләй бүлгеләп, берәрләп улыңа эсерерһең. Шәбәйер, - тип, ҡайтырға сыҡҡан.Бер бот оно йәшелгә тейенгәнсе ныҡ ярҙам булған. Урыҫ белеше менән оҙаҡ ҡатнашып йәшәгәндәр.Гөлдәр Кәлимуллина.

Имсе

Борон-борон заманда ла түгел, әүәлерәк, ауылыбыҙҙа булған хәл тип һөйләгәйнеләр.
Яҙғы өҙөк ваҡытта, әле ҡараға баҫмаған, йәшелгә тейенмәгән осорҙа, өйҙә ашарҙарына бөткәс, күршеләге урыҫ ауылына, ҡул араһына ингән үҫмер малайын эйәртеп, бер аҙ ашарға табылмаҫмы тигән өмөт менән, эш эҙләп сыға бер ҡарт. Ауылға ингәс, тамаҡ хаҡына берәүҙең һарыҡ һарайын таҙарталар. Ҡыш буйына йыйылған тиреҫте таҙартыуы ауыр булһа ла, тамаҡтары туйғас, тағы эш эҙләп бер өйгә инәләр. Уларҙы бик бойоҡ ҡына урыҫ бабайы ҡаршылай. Аңлатыуынса кесе улы бик ҡаты сырхай икән, бер эшкә лә ҡулы бармайыраҡ тора. Быларҙан тирә-яҡтағы берәй көслө им-томсоно белешә. Йәнләнеп киткән ҡарт аптырап ҡалмай:
- Бына алдыңда тора һорағаның, үҙем өшкөрәм баланы, - тип яуаплай.
- Әгәр балам терелһә, бер бот он бирәм, - тип ҡыуанысынан вәғәҙәләй урыҫ ҡарты.
Һикелә ятҡан баланың баш осона күҙҙәрен йомоп ултырып, бер эйелеп, бер ҡулдарын өҫкә һуҙып, бабай бик тырышып баланы өшкөрә башлай:
Мин юғары, ай түбән,
Урыҫ ята йөҙтүбән.
Бер туҡтауһыҙ ҡабатлап һамаҡлаған атаһына ҡарап, ишек төбөндә ултырған улының көлкөһө килә икән. Быны абайлаған ҡарт:
Көлдөрәһең, бөлдөрәһең,
Бер бот ондан яҙҙыраһың.
Көлгөң килһә сығып көл, - тип өҫтәп тә ебәрә икән. Байтаҡ ваҡыт үткәс алдындағы урыҫ малайы йоҡлап китә. Урыҫ ҡартының берҙә генә бер бот ондо ысҡындырғыһы килмәй икән, иртәгәгә тиклем көтөргә ҡуша. Иртәгәһенә, кисә генә ләз ятҡан малай тороп ултыра. Ҡыуанысынан урыҫ ҡарты быларҙы ашатып, бер бот он биреп ҡайтарған. Шулай ҙа улы өсөн борсолоп:
-Хәҙер юнәлерме? - тип һораған.
- Һәйбәт ашат, тәрбиәлә, - тигән дә, үҙенең дәрәжәһен күтәрмәксе булып, кеҫәһенә тығылған. Әмәлгә күрә кисә һарыҡ һарайын таҙартҡанда, кеҫәһенә бер һарыҡ буғы эләгеп ҡалған икән.
- Сарыкины буҡ ине,
Күп ауырыуға дауа ине, - тип өргөләп урыҫ бабайына тотторған.
- Хәле насарайһа, ошо дарыуҙы бойҙай бөртөгөләй бүлгеләп, берәрләп улыңа эсерерһең. Шәбәйер, - тип, ҡайтырға сыҡҡан.
Бер бот оно йәшелгә тейенгәнсе ныҡ ярҙам булған. Урыҫ белеше менән оҙаҡ ҡатнашып йәшәгәндәр.
Гөлдәр Кәлимуллина.
Читайте нас: