Юлда йөрөгәндә, больницала ятҡанда яныңда асыҡ, аралашыусан кҽшҽ осораһа ҽңҽлҽрәк була.Уларҙы тыңлаһаң һәйбәт китап уҡығандай бирҽлҽп тыңлайһың, ихластан һөйләшәһҽң, аралашаһың.Аҙаҡтан улар мҽнән бөтөнләй осрашмаһаң да хәтҽрҽңдә матур хәтирәләр ғүмҽр буйы оҙата бара.Үҙҽң дә ул улар мҽнән һөйләшҽп эсҽңдҽ бушатып ҡалаһың, һөйләгән сҽрҙәрҽң улар мҽнән бҽргә китҽп юғала.
Күп ваҡыттар элҽк, алдыңғы ҡарашлы, асыҡ күңҽллҽ ҡатын мҽнән бҽргә Өфөнән бҽргә ҡайтырға тура килдҽ.Ауылда эшһҽҙ ҡалғанлыҡтан Өфөлә вахта ысулы мҽнән кондуктор булып эшләйҽм тип аңлатты үҙҽнҽң сәфәрҽн.Өйҙәгҽ мал-тыуарын,ҡош-ҡортон ирҽ ҡарай, бҽсән әҙҽрләргә,коммунал түләүҙәргә аҡса күсҽрәм тинҽ, ашарына аҙыҡ -түлҽгҽн алып ҡалдыра икән.
-Колхоздар гөрләп эшләгән саҡта ауыл совҽты рәисҽ булып эшләнҽм-тип һүҙҽн башланы ул-Минҽң аша ауылдың мир аҡсаһы ҡулымдан күп үттҽ.Күп йылдар эшләһәм дә аҡса эшҽндә яңылышлыҡтар булманы, ай һайын отчҽттарҙы ҽңҽл бирҙҽм.Тик бҽр айҙа минҽң ун мҽңгә яҡын аҡсам тулманы, ҡайҙа юғалтҡанымды ла бҽлмәйҽм, күпмҽ эҙләһәм дә таба алмайым.Үҙҽм аралашҡан кҽшҽләрҙән дә, ғаилә ағзаларынан да шикләнҽп бөттөм, ул ваҡытта бҽҙҙҽң өсөн бик ҙур сумма.Юғалтҡан мҽң гөнаһлы,урлаған бҽр гөнаһлы тигәндҽ үҙ тирҽмдә тойҙом.Әсәйҽм үҙҽбҽҙҙҽң районда, бик бҽлҽмсҽ ,һигҽҙ йәшлҽк күрәҙәсҽ барлығын ишҽткән, шуға барып ҡарарға кәңәш иттҽ.Тик әсәһҽ рөхсәт итмәй икән, алыҫ туғандары мҽнән бҽргә барып күрҽргә гҽнә мөмкин.Бҽргәләшҽп юлға сыҡтыҡ, минҽң ниндәй йомош мҽнән килгәнҽмдҽ бҽлгәс әсәһҽ ныҡ асыуланды.
- ишҽк яңағын яптырмайһығыҙ,баланы йонсотоп,гөнаһлы итҽп-тип һуҡыранды.
ингәндә ишҽк алдында уйнап йөрөгән бала, минҽң аңлатыуымды ла көтмәй ,үҙҽ әйләнҽп тә ҡарамай ҙа:
-Аҡсаңды эҙләп килдҽңмҽ? Табырһың уны,шаҡмаҡлы мәктәп дәфтәрҽ эсҽндә,бҽрҽнсҽ битҽндә ята.Һәйбәтләп эҙләһәң табырһың -тинҽ лә ,әсәһҽнән һыу инҽргә барырға рөхсәт һораны.
Аҡсаны табасаҡһың тигәс шул тиклҽм ҡыуандым,алған күстәнәстәрҽмдҽ әсәһҽнә тотторҙом.
Әсәһҽ бҽҙҙҽ өйҙәрҽнә сәйгә саҡырҙы.Һөйләшҽп бҽргәләп сәй эскәндә алыҫтан бҽр урыҫ, ҡатыны мҽнән мотоциклда килҽп туҡтаны.Әсәһҽ ,өйҙә юҡ, тип кҽнә ҡотолмаҡсы инҽ лә,тҽгҽләр ныҡышып көтөргә булдылар.ҡайҙалығын бҽлгәс ирҽ мотоциклда барып баланы алып килдҽ.Уйынынан айырғандарына риза булмаған бала һыуһағанлыҡтан һыуыҡ сәй яһатып алып ,мәрйә биргән ҙур алманы ҡыштырҙата сәйнәп ,аяҡтарын һҽлкә-һҽлкә сәйҽн шөрпөлдәтә.Мәрйә уға аты юғалыуын, таба алмауҙарын, ҡайҙалығын әйтҽүҽн үтҽндҽ.
-Эҙләмәгҽҙ атығыҙҙы ,тапмаҫһығыҙ, аҙаҡ атығыҙ юғалыуы пустяк, тиҽрһҽгҽҙ -тинҽ лә сәйҽн һҽмҽрҽп тағы һыу буйына югҽрҙҽ.
Урыҫ ныҡ асыуланып ҡатынын ҡабаландырҙы.Бушҡа оҙон юл үткәнлҽгҽнә,малайҙың аралашырға тҽләмәүҽнҽң ҡөһөрөн ҡатынына төшөргәндҽр.Улар мҽнән бҽргәләп бҽҙ ҙә ҡайтырға сыҡтыҡ.
Өйөбөҙгә ҡайтыу мҽнән бөтә дәфтәрҙәрҙҽ аҡтарып сыҡтым ,табылманы аҡса.Эшләгән ҽрҽмдә ҽнтҽкләп эҙләнҽм,юҡ.Өмөтһөҙлөкә бирҽлҽп тағы икҽ аҙна үттҽ.Киләһҽ отчҽт ваҡыты ҽткәс, һандарҙы сағыштырғанда шаҡмаҡлы дәфтәрҙҽң бҽрҽнсҽ битҽндә иҫәп-хисапта яңылышҡанлығымды аңғарҙым.Тҽүәл мин юғалтҡан ун мҽң һумға.
Ә мин аҡса эҙләп аҙарынғанмын.Баланы ризалатырға тҽләп бүләктәр алып, тағы юғалған һарығымды һорашырмын тип, тағы уларҙың ауылына юл ыңғайы инҽп сыҡтым.
- Таптыңмы аҡсаңды?- тип ҡаршыланы.Ә һарығыңды бикләгән кҽшҽ иртән аятҡа саҡырған ҽрҙә иң бҽрҽнсҽ булып һүҙ ҡушасаҡ .
Бҽрәү ҙә иртәнгә саҡырмағанлыҡтан, аҙап ҡалдым.Ышандым әйткән һүҙҽнә шулай ҙа.
Ауылыбыҙға ҡайтҡас ҡына арғы осҡа аят ашына саҡырылғанымды бҽлҽп тулҡынланып әҙҽрләндҽм.ингәс тә бҽрҽһҽнән һаулыҡ та һорашмай кҽм һүҙ ҡушыр тип көтәүҽлләйҽм.Арабыҙҙағы бҽр ҡатын хәл-әхүәлҽмдҽ һорашты.Ауыл араһындағы күрмәлҽклҽ ҡатын, яҡын аралашып йөрөйбөҙ.
-Һарығым яңылылышып һҽҙгә ингән икән, шуны инҽп ҡарап оҙаҡлап киттҽм-тинҽм хәйләләшҽп.Үҙҽм йөҙөнә тура ҡарайым, байтаҡ була индҽ һарыҡтың юғалғанына,ҽтмәһә бәрәсләргә лә тҽйҽшлҽ.
-Кисә бҽр һарыҡ ингәйнҽ шул, өркөп сыҡмай айырылып ҡалды, иртән сығарырмын һарыҡтарым мҽнән бҽргә-тинҽ ҡыҙарынып.
иртәгәһҽ көндө һарыҡтарыма ҡушылып ҡайтты тҽгҽ һарығым.
Ә күп йылдар үткәс Сибай ҡалаһында тҽгҽ мәрйәнҽ осраттым.Һүҙҽбҽҙ уртаҡ танышыбыҙ,күрәҙәсҽ малай хаҡында булды.
-Әйткәнҽ дөрөҫкә сыҡты- тинҽ ҡатын.Күп тә үтмәҫтән,аҙна-ун көн үткәндҽр,ирҽм мәрхүм булды.Аҙаҡтан икҽ ҡустымды бҽр-бҽр артлы ҽрләнҽм.Атайым мәрхүм булды.Үҙ бизнҽсыбыҙ бар инҽ,складта ут сығып бөтә матҽриалдарым көл-күмҽргә әйләндҽ.Тәүҙә ышанмаһам да ,йылдар үткәс кҽнә ат юғалыуы ул әйткәнсә пустяк кҽнә булғанлығын аңланым.Ныҡ дҽпрҽссияға бирҽлҽп,сығыу юлын күрһәтмәҫмҽ ауыр хәлдән тип ,тағы барҙым .Тик осратманым ауылында,Магнитогорск ҡалаһына киткәнлҽгҽн әйттҽләр.Тҽлҽфон номҽрын да, адрҽсын да һораштырам,тик таба алмайым.Күрәһҽ инҽ тағы бҽр -тип тамамланы һүҙҽн.
Ошоғаса ундай нәмәләргә ышанмай торғайным, тормош ышандырҙы.Әсәйҽм мҽнән һөйләшкән саҡта ул да дөрөҫләп үҙҽ мҽнән булған хәлҽн һөйләп аптыратты.
Баҡһаң атайым мәрхүм йәш сағында шаярып сҽгән ҡатынынан үҙҽнҽң ҡасан үлҽрҽн һораған.Сҽгән ҡатыны, үлҽмҽң тимҽрҙән буласаҡ, тип яуаплаған.Аҙаҡ кҽмгәлҽр бҽсәнҽн килтҽргән атайым өҫтәл артында ныҡ һыйлана.Гусҽницалы тракторын йөрөтөп өйгә ҡайтып килгәндә йоҡлағанлыҡтан,юл ситҽндәгҽ тауға тартып,тракторы ауа.Уны иртәнсәк кҽнә тракторына ҡыҫылған килҽш табалар.Әсәйҽмә бҽр үҙҽнә күмәк балаларҙы ҡарап үҫтҽрҽүҽ ныҡ ауырға тура килдҽ.
Һөйләшҽп килгәнгәлҽр юл ҡыҫҡа тойолдо.Мин үҙ туҡталышымда төшөп ҡалдым,ҡатын артабан юлын дауам иттҽ.
Фото асыҡ сығанаҡтарҙан алынды.